متادون متعلق به گروهی از مواد به نام شبه افیون‌هاست. متادون به صورت صناعی ساخته میشود و به عنوان جانشینی برای درمان افراد وابسته به هروئین و سایر شبه افیون‌ها به کار می‌رود. طول مدت اثر آن بسیار طولانی تر از هروئین است به طوری که مدت اثر یک دوز واحد آن تقریباً 24 ساعت است در حالی که در مورد هروئین ممکن است فقط 2 ساعت باشد.
- در صورت تشخیص تیم درمانی در بعضی شرایط می‌توان متادون را قطع نمود.
عوارض متادون
دقت کنید:
- مراجعان برنامه نگهدارنده با متادون مشاوره تخصصی دریافت کنند.
- متادون داروی قوی است و در صورت مصرف غلط ـ خطرناک است.
- تا زمانی که فرد تحت درمان با متادون است در واقع به صورت جسمی وابسته به شبه افیون‌ها است.
- فرد با مصرف یک دوز متادون تجربه نشئگی را ندارد.
- فرد باید متعهد شود که روزانه(حتی تعطیلات) برای دریافت متادون مراجعه کند.
فواید درمان با متادن:
- متادون خالص است نا خالصی ندارد.
- متادون به صورت خوراکی تجیز میشود و خطارات ناشی از تزریق(همچون عفونت های مختلف) را ندارد.
- افرادی که تحت درمان نگهدارنده با متادون هستند معلولاً به شیوه زندگی متعادل و ثباتی دست می یابند که شامل بهبود وضعیت تغذیه و خواب می شود.
- فرد کمتر تحت استرس قرار می‌گیرد به این علت که نگران چگونگی تامین مواد برای استفاده مکرر در طول شبانه روز نیست.
- متادون به مدت طولانی در بدن باقی می ماند بنابراین روزانه یک بار مصرف می شود.
- میزان جر م جهت تامین هزینه خرید مواد مخدر کاهش می‌یابد.
- موجب کاهش ارتباز مصرف کننده با سیستم قاچاق و عرضه کنندگان مواد می شود.
- متادون نسبت به مواد غیر قانونی ارزان تر است.
عوارض :
بعضی از افراد ممکن است در برنامه نگهدارنده با متادون علائم ناخواسته‌ای را در طول درمان تجربه کنند. ممکن است که علت آن دوز متادون تجویز شده باشد به صورتی که بسیار کم یا بسیار زیاد باشد که به خصوص در شروع درمان ایجاد می شود. بعضی از این علایم ناشی از عوارض خود متادون است.
هنگامی که مقدار تجویز شده بسیار کم باشد علائم شبیه آنفولانزا بوده و شامل موارد زیر است:
آبریزش بینی، عطسه، سیخ شدن موها، دردهای شکمی، درد پشت و مفاصل، احساس ضعف جسمی
فزایش درجه حرارت بدن و احساس سرما
از دست دادن اشتها، تعریق، لرزش، تحریک پذیری و پرخاشگری
اسپاسم ماهیچه‌ای و پرش عضلانی، اختلال در خواب، تهوع و استفراغ، ولع برای مواد خمیازه، اسهال
فردی که مصرف متادون را یکباره قطع کند ممکن است بسیاری از علائم ذکر شده را تجربه نماید. علائم ترک معمولاً یک تا سه روز بعد از آخرین مصرف شروع میشود و در حدود روز ششم به حداکثر می‌رسد اما مدت طولانی تری به طول می انجامد.
عوارض مصرف بیش از حد متادون
علائم ناشی از مصرف متادون به مقدار زیاد عبارتند از :
- خواب آلودگی
- ضعیف شدن نبض و کاهش فشار خون
- تهوع و استفراغ
- طپش قلب
- تنفس سطحی
- سرگیجه
- مردمک نوک سنجاقی
- اختلال در عملکرد جنسی
- کاهش دمای بدن
- گردش خون ضعیف
بعضی افراد ممکن است عوارض را تجربه کنند که ارتباطی با دوز مصرفی متادون ندارد:
-تعریق(فرد باید دو لیتر آب در روز بنوشد تا دچار کمبود آب بدن نشود)
- یبوست
- درد ماهیچه ها و مفاصل
- کاهش میل جنسی
- جوش های پوستی و خارش
-احتباس مایع
-کاهش اشتها، تهوع و استفراغ
-درد شکمی
- پوسیدگی دندان
- بی نظمی در قاعدگی
این عوارض مدت کوتاهی پس از مصرف متادون فروکش می‌کند.
در افرادی که کارکرد کبدی آنها ضعیف است( به طور مثال هپاتیت‌ها و نیز استفاده طولانی مدت از الکل) مقدار متادون تجویز شده نیاز به نظارت دقیقی دارد.
مصرف متادون با سایر داروها
مصرف داروهای دیگر همراه متادون، بخصوص اگر آن ها هم مضعف باشند(مانند الکل، افیون‌ها از جمله هروئین یا بنزود یازپین‌ها مانند دیازپام) خطر Overdose (مصرف بیش از حد) را افزایش می دهد. مصرف مقادیر زیاد الکل در چند روز یا چند هفته می تواند طول زمان اثر متادون را کوتاه کند و موجب شود که شخص قبل از مصرف دوز بعدی، علائم ترک را تجربه نماید
این نکته بسیار مهم است که فرد هنگام مراجعه به پزشک یا دندانپزشک مصرف متادون را گزارش دهد تا داروهائی که موجب تاثیر بر درمان نگهدارنده با متادون می شوند را تجویز ننمایند.
حاملگی و شیردهی:
زنان جامعه که وابسته به مواد افیونی هستند باید ترغیب شوند که هر چه سریعتر وارد برنامه نگهدارنده با متادون شوند زیرا مصرف متادون موجب کاهش عوارض ناشی از مصرف سایر مواد افینی ، مانند هروئین می شود. دلایل آن عبارتند از:
- دوره‌های ترک ناخواسته که با مصرف سایر مواد افیونی همراه است و موجب آسیب به جنین می گردد در مصرف روزانه متادون رخ نمی دهد.
- کیفیت زندگی این افراد در درمان نگهدارنده با متادون بهبود می یابد که موجب بهبود تغذیه و کاهش تنفس می گردد و نتیجه آن سلامت جنین خواهد بود.
- متادونی که توسط مرکز درمانی توزیع می شود حاوی هیچکونه ماده مضر دیگری که به جنین منتقل شود نیست.
همانند سایر موادر افیونی، متادون ز راه شیر به نوزاد منتقل می شود، مادرانی که در برنام نگهدارنده با متادون هستند، ترغیب می‌شوند که به منظور کاهش علائم ترک متادون در نوزادان به شیر دهی ادامه دهند.